Αὐγουστος 2023
Ὁ Ἱερομάρτυς καὶ Ἰσαπόστολος, ὁ φωτιστὴς τοῦ ὑπόδουλου Γένους, ὁ θαυματουργὸς ὅσιος, ὁ ἔνδοξος καὶ λαοφιλὴς ἱερομάρτυς, γεννήθηκε τὸ 1714 στὸ χωριὸ Μεγάλο Δένδρο τῆς Αἰτωλίας. Ἔλαβε ἀνώτερη μόρφωση στὴν Ἀθωνιάδα Ἀκαδημία, ὅπου εἶχε γιὰ δασκάλους τὸν Παναγιώτη Παλαμᾶ καὶ τὸν Εὐγένιο Βούλγαρη.
Τὸ 1759 ἐκάρη μοναχὸς στὴν Ἱερὰ Μονὴ Φιλοθέου, χειροτονήθηκε ἱερεὺς καὶ χρημάτισε ἐφημέριος τῆς μονῆς του. Ἡ φλόγα ὅμως ποὺ καθημερινὰ ἔκαιγε στὴν ταπεινή του καρδιά, γιὰ τὴ διάδοση τοῦ Εὐαγγελίου στοὺς ὑποδούλους ἀδελφούς του, τὸν ἔφερε στὴν Κωνσταντινούπολη, νὰ ζητήσει τὴν εὐλογία τοῦ Πατριάρχη Σεραφεὶμ Β΄ καὶ ἀφοῦ πῆρε τὶς συμβουλὲς τοῦ ἀδελφοῦ του Χρύσανθου τοῦ Αἰτωλοῦ καὶ τὶς εὐχὲς ἐμπείρων Ἁγιορειτῶν Γερόντων, ἄρχισε τὴ μεγάλη κι ἐθνοσωτήρια ἱεραποστολική του δράση.
Ἡ διδασκαλία του ἦταν ἁπλή καὶ γαλήνια, γεμάτη ὅμως ἀπὸ τὴν χάριν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ τὴν θυσιαστικὴ ἀγάπη γιὰ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Πλήθη λαοῦ συγκεντρώνοταν ν’ ἀκούσουν τὸν θεόπνευστο ἱεροκήρυκα, ὥστε πολλάκις ἀναγκαζόταν νὰ κηρύττει στὴν ὕπαιθρο, στήνοντας ἕνα σταυρὸ κι ἀνεβαίνοντας σ’ ἕνα σκαμνί.
Ἔδειχνε ἰδιαίτερη μέριμνα ὁ Ἅγιός μας γιὰ τὴν καταλλαγὴ καὶ συμφιλίωση τῶν ἀνθρώπων μεταξύ τους. Τοὺς προέτρεπε νὰ ἀλληλοσυγχωροῦνται δίνοντας πρῶτος αὐτὸς τὸ παράδειγμα: «Συγχωρήσατέ με καὶ ὁ Θεὸς συγχωρήσοι σας».
Τὸ κήρυγμά του κατεπράϋνε τοὺς ἄσπλαχνους, ἔκανε ἐλεήμονας τοὺς ἀνελεήμονας, τοὺς ἀνευλαβεῖς ἔκαμεν εὐλαβεῖς, τοὺς ἀμαθεῖς καὶ ἀγροίκους κατάφερε νὰ μαθητεύουν εἰς τὰ θεῖα, τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἔφερεν εἰς μεγάλην μετάνοιαν καὶ διόρθωσιν. Τὰ κηρύγματά του συνόδευαν θαύματα καὶ προφητεῖες καὶ πολλὲς ἀπὸ αὐτὲς ἐκπληρώθηκαν μὲ πιστὴ ἀκρίβεια.
Παντοῦ ἵδρυε ἐκκλησίες καὶ σχολεῖα καὶ μὲ πάθος ἐνδιαφερόταν γιὰ τὴν πίστη καὶ τὴν μόρφωση τῶν ὑποδούλων.
Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, τὸν ὁποῖον τιμᾶ ὅλη ἡ Ὀρθοδοξία, ὑπῆρξε μία ἀγνή, ἁγία καὶ μαρτυρικὴ ἐκκλησιαστικὴ μορφή, ποὺ σπλαχνίστηκε, ὅπως ὁ Κύριος –«ὡς πρόβατα μὴ ἔχοντα ποιμένα»- τοὺς ἀδελφούς του καὶ ἤσκησε τὸ ἀνεκτίμητο ἔργο τῆς καθοδηγήσεως τοῦ λαοῦ μας στὰ δύσκολα χρόνια τῆς μακρᾶς δουλείας.
Τὸ Γένος μας, μέσα στὴ μακροχρόνια ἐκείνη σκλαβιά, ἀλλὰ καὶ σὲ πολλὲς ἄλλες περιστάσεις, ζητοῦσε δασκάλους νὰ τὸ φωτίσουν, ζητοῦσε παπάδες νὰ τὸ ἁγιάσουν, χρειαζόταν ἕναν ἅγιον Γέροντα ν’ ἀνάψη τὸ φῶς μπροστά του, νὰ τὸ διδάξη μὲ τὴ σοφία του καὶ νὰ τὸ παιδαγωγήση μὲ τὴν πεῖρα του. Καὶ γιὰ τότε, ἡ Θεία Πρόνοια ἔστειλε τὸν ἅγιο Κοσμᾶ τὸν Αἰτωλό. Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ἦταν ἡ ἀπάντηση τοῦ Θεοῦ στὶς προσευχὲς καὶ τὰ αἰτήματα, τὰ δάκρυα καὶ τους ἀναστεναγμοὺς τῶν ἐπὶ αἰῶνες σκλάβων. Ἦταν ὁ Γέροντας ποὺ ζητοῦσαν.
Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ἀπολάμβανε μεγάλου σεβασμοῦ καὶ ἀπὸ τοὺς Τούρκους, οἱ ὁποῖοι ἦταν ἀκροατὲς τῶν διδαχῶν του καὶ δωρητές του. Τὸν μισοῦσαν ὅμως θανάσιμα οἱ Ἑβραῖοι, ἐπειδὴ μετέφερε τὰ παζάρια τῶν χριστιανῶν ἀπὸ τὴν Κυριακὴ στὸ Σάββατο. Τὸν συκοφάντησαν στὶς τουρκικὲς ἀρχὲς καὶ μὲ πολλὰ χρήματα κατόρθωσαν νὰ ἐπιτύχουν τὴ θανάτωσή του. Ὁ Ἅγιος μὲ χαρὰ ἄκουσε τὴν καταδίκη του.
Μαρτύρησε τὸ 1779 στὸ χωριὸ Κολικόντασι καὶ τὸ ἅγιο λείψανό του τὸ ἔριξαν στὰ νερὰ τοῦ ποταμοῦ Ἄψου, τὸ ὁποῖον, παρὰ τὴν πέτρα ποὺ τοῦ εἶχαν δέσει στὸν λαιμό, βρέθηκε ἐπιπλέον κι ἐνταφιάστηκε στὴ μονὴ τῆς Θεοτόκου Ἀνδρονίτσας Β. Ἠπείρου, ὅπου καὶ ἀνευρέθη.
Ἡ κανονικὴ πράξις τῆς ἀναγνωρίσεώς του ὡς Ἁγίου ἔγινε ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο στὶς 20/4/1961. Ἀκολουθία καὶ βίο του ἔγραψαν ὁ ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης καὶ ὁ ἅγιος Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης. Πολλοὶ νεώτεροι συγγραφεῖς ἀσχολήθηκαν μὲ τὸν βίο καὶ τὸ ἔργο τοῦ μεγάλου Ἁγίου. Ἡ μνήμη του τιμᾶται στὶς 24 Αὐγούστου.
Εἴθε τὸ Γένος μας νὰ μὴν ξεχάση τὶς ὑποθῆκες τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ, τοῦ Γέροντός του, ὥστε μελετώντάς τις ἐπιστρέψη ἀπὸ τὴν ἀποστασίαν του, γιὰ νὰ ἔχει, ὄχι μόνον τὴν εὐλογίαν τοῦ Θεοῦ αὐτὸ, ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ καταστῆ φανερὸν στοὺς δυσερμήνευτους καιροὺς ποὺ ζοῦμε, τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος καὶ πῶς δικαιοῦται νὰ πολιτεύεται.
Ἐπιμέλεια κειμένων: Πρωτοπρ. Γεώργιος Καλαντζῆς
Αὐγουστος 2023