ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Στό κέντρο τοῦ καλοκαιριοῦ, καί μάλιστα στό κέντρο τοῦ μηνός Αὐγούστου, ἑορτάζουμε τήν ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἀπό τήν ὁποία Θεοτόκο ὁ Χριστός προσέλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί εἰσῆλθε στήν ἱστορία ὡς Θεάνθρωπος Χριστός.

Στήν ὑμνογραφία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας ἡ Θεοτόκος χαρακτηρίζεται ὡς ‘μετά Θεόν ἡ θεός, τά δευτερεία τῆς Τριάδος ἡ ἔχουσα’. Ὁ χαρακτηρισμός Της αὐτός φαίνεται σέ ὁρισμένους ὑπερβολικός ἤ καί δογματικά ἀβάσιμος. Αὐτό, ὅμως, δέν εἶναι καθόλου ὀρθό, ἀλλά ἀντιθέτως ἀποδίδει τήν πεμπτουσία τῆς ὀρθόδοξης θεολογίας καί ἀνθρωπολογίας.
Τό πρόσωπο καί ὁ βίος τῆς Παρθένου ἔχουν ἐξέχουσα θέση στήν παρουσία καί τήν ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν πιστῶν.

Τίς πρῶτες ἡμέρες τοῦ Αὐγούστου, μέχρι τήν προπαραμονή τῆς 15ης Αὐγούστου, ψάλλουμε στούς Ἱερούς Ναούς τίς Παρακλήσεις στήν Ὑπεραγία Θεοτόκο, τήν Μικρή καί τήν Μεγάλη Παράκληση, πού εἶναι γεμάτες ἀπό θεολογικά καί πνευματικά νοήματα. Μέ θεολογικές λέξεις καί θαυμαστές εἰκόνες παρουσιάζεται ὅλο τό παγκόσμιο ἔργο τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Μητέρας Του.

Μέσα στίς Παρακλήσεις διεκτραγωδεῖται κατά ἕναν ἔντονο τρόπο ὁ πόνος στήν ζωή τοῦ ἀνθρώπου, πόνος σωματικός, πόνος ἐσωτερικός καί μυστικός, πόνος πνευματικός, πόνος πρόσκαιρος καί διαχρονικός. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι γεμάτος ἀπό τόν πόνο πού προέρχεται ἀπό τό θνητό καί παθητό σῶμα του, καί ἐκφράζεται μέ τίς ἀσθένειες, τίς ἁμαρτίες, τά πάθη, τήν ὀρφάνια, τήν μοναξιά, τήν προδοσία ἀπό τούς ἀνθρώπους, τήν στέρηση τῆς ἀγάπης, τήν ἀπελπισία, τήν ἀβεβαιότητα τοῦ μέλλοντος. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι βουτηγμένος μέσα στόν πόνο ἀπό τήν πρώτη ἡμέρα τῆς γεννήσεώς του μέχρι τό τέλος τῆς βιολογικῆς του ζωῆς.

Διαβάστε περισσότερα: Ἡ Κοίμησις τῆς Θεοτόκου

(Ἰούλιος 2022)

Τὴν 1ην Ἰουλίου ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τὴν μνήμη τῶν Ἁγίων καὶ θαυματουργῶν Ἀναργύρων Κοσμᾶ καὶ Δαμιανοῦ, ποὺ ἐμαρτύρησαν στὴν Ρώμη. Ἐπειδὴ ἔχουμε τρία ζεύγη ἁγίων Ἀναργύρων μὲ τὸ ὄνομα Κοσμᾶς καὶ Δαμιανὸς πρὸς ἀποφυγὴν συγχύσεως, ὅταν ἀκοῦμε τὰ ὀνόματά τους, καλὸ εἶναι νὰ κάνουμε μία σύντομη διευκρίνηση. Μία συζυγία εἶναι, λοιπόν, οἱ ἅγιοι Ἀνάργυροι Κοσμᾶς καὶ Δαμιανὸς οἱ ἐκ τῆς Ἀσίας, ποὺ ἑορτάζουν τὴν 1η Νοεμβρίου, ἄλλη συζυγία εἶναι οἱ ἅγιοι Κοσμᾶς καὶ Δαμιανὸς οἱ ἐκ τῆς Ἀραβίας, ποὺ ἐορτάζουν τὴν 17ην Ὀκτωβρίου καὶ ἡ τρίτη συζυγία εἶναι οἱ ἅγιοι Ἀνάργυροι Κοσμᾶς καὶ Δαμιανὸς οἱ ἐκ τῆς Ρώμης, οἱ ὁποῖοι ἑορτάζουν τὴν 1η Ἰουλίου, στοὺς ὁποίους καὶ θὰ ἀναφερθοῦμε.

Οἱ ἅγιοι αὐτοί, ἤκμασαν ἐπὶ τῆς ἡγεμονίας τοῦ Βασιλέως Καρίνου κατὰ τὸ ἔτος 284 μ.Χ καὶ ἦταν ἀδελφοί κατὰ σάρκα. Σπούδασαν καὶ οἱ δύο τὴν ἰατρικὴ ἐπιστήμη, καθὼς εἶχαν κοινὲς κλίσεις καὶ ἱκανότητες. Χαρακτηριστικὸ ἐπίσης εἶναι ὅτι, καθὼς ἀναφέρεται, τὰ χρόνια τῶν σπουδῶν τους, οἱ νεαροὶ Κοσμᾶς καὶ Δαμιανὸς ἐγνώριζαν μόνο δύο δρόμους, ἕναν ποὺ πήγαινε στὴν Ἐκκλησία καὶ ἕναν ποὺ ὁδηγοῦσε στὸ Πανεπιστήμιο, ὅπως ἀκριβῶς ὁ Μέγας Βασίλειος καὶ ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος. Ἀποτέλεσμα αὐτοῦ τοῦ τρόπου ζωῆς, ἦταν νὰ γίνουν καλοὶ ἐπιστήμονες καὶ πρὸ παντὸς ἀληθινοὶ Χριστιανοί.
Μετὰ τὴν ἀποπεράτωση τῶν σπουδῶν τους ἐπεδόθησαν στὴν ἐξάσκηση τῆς ἐπιστήμης τους, στὴν ὁποία ἀφιερώθηκαν. Μάλιστα τὴν ἐξάσκησαν ὄχι σὰν ἐπικερδὲς ἐπάγγελμα, ἀλλὰ σὰν φιλανθρωπικὴ διακονία. Χρήματα δὲν ἐδέχονταν οὔτε ἀπὸ τοὺς πτωχοὺς ἀλλὰ οὔτε καὶ ἀπὸ τοὺς πλουσίους. Τὸ μόνο ποὺ ζητοῦσαν ἀπὸ τοὺς ἀσθενεῖς τους ἦταν νὰ πιστέψουν στὸν Χριστό. Αὐτὴ ἦταν καὶ γι’ αὐτοὺς ἡ μεγαλύτερη καὶ ἡ πιὸ πλουσιοπάροχη ἀνταμοιβή.

Διαβάστε περισσότερα: Οἱ Ἅγιοι Ἀνάργυροι Κοσμᾶς καὶ Δαμιανός

Iδοὺ καιρὸς εὐπρόσδεκτος, ἡμέρα σωτηρίας, ποὺ δὲν μετρεῖται μὲ διαστήματα, δὲν αὐξομειώνεται, δὲν διακόπτεται ἀπὸ νύκτα. Αὐτὸς ὁ ἥλιος, ἀφ᾽ ὅτου φιλανθρώπως ἔλαμψε σὲ μᾶς μὲ εὐδοκία τοῦ Πατρὸς καὶ συνεργία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ μᾶς ἐξήγαγε ἀπὸ τὸ σκοτάδι στὸ θαυμαστό Του φῶς, συνεχίζει γιὰ πάντα νὰ λάμπει ὡς ἄδυτος ἥλιος.
«Τὸν καιρὸ ἐκεῖνο παραλαμβάνει ὁ Ἰησοῦς τὸν Πέτρο, τὸν Ἰάκωβο καὶ τὸν Ἰωάννη καὶ τοὺς ἀνεβάζει σὲ ὄρος ὑψηλὸ κατ᾽ ἰδίαν. Ἐκεῖ μεταμορφώθηκε ἐνώπιόν τους καὶ ἔλαμψε τὸ πρόσωπό Του ὅπως ὁ ἥλιος» (Ματθ. 17, 1).

Ὁ Κύριος μιλοῦσε συχνότατα γιὰ τὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καὶ θέλησε καὶ νὰ δείξῃ τὴν Βασιλεία Του, βεβαιώνοντας τὴν ἀλήθεια τοῦ κηρύγματός Του, ἀλλὰ καὶ προετοιμάζοντας τοὺς Μαθητές Του γιὰ τὰ ἐπερχόμενα παθήματά Του. Μὲ τὴν Θεία Μεταμόρφωση ἔδειξε σ’ αὐτοὺς τὴν Βασιλεία Του πρὶν ἀπὸ τὸ Πάθος Του, καὶ τὴν δύναμή Του πρὶν ἀπὸ τὸ θάνατό Του, καὶ τὴν δόξα Του πρὶν ἀπὸ τὸν ἐξευτελισμό Του, ὥστε νὰ γνωρίσουν ὅτι δὲν σταυρώθηκε ἀπὸ ἀδυναμία, ἀλλὰ ἀπὸ φιλανθρωπία.
Σ’ αὐτὸ τὸ ὑπερμέγιστο γεγονὸς ἀποκαλύπτεται ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ὅσοι ἀξιωθοῦν νὰ συμμετάσχουν στὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, θὰ βρίσκονται μέσα στὸ Φῶς καὶ θὰ ζοῦν τὴν αἰώνια μακαριότητα.

Μεταμορφώθηκε ὁ Χριστὸς, ὄχι παίρνοντας ὅ,τι δὲν εἶχε, οὔτε μεταβαλλόμενος σὲ ὅ,τι δὲν ἦταν, ἀλλὰ φανερώθηκε στοὺς μαθητές Του, ὅπως πραγματικὰ ἦταν. Ἀποκάλυψε στοὺς Ἀποστόλους «τὴν δόξα τῆς Θεότητός Του, ποὺ ἦταν ἄγνωστη καὶ κρυμμένη στὴν ἀνθρώπινη φύση Του», «μετασκευάζων ἐπὶ τὸ θειότερον τοὺς ὀφθαλμούς των».
Ὁ Χριστὸς μεταμορφώθηκε γιὰ νὰ φανερώσει σ’ ἐμᾶς αἰσθητὰ τὴν μεταμόρφωση ποὺ μέλλει νὰ ὑποστεῖ ἡ φύση μας, καὶ τὸν δεύτερο σωτήριο ἐρχομό Του, ὁ ὁποῖος θὰ γίνει πάνω στὶς νεφέλες, καθὼς εἶναι κριτὴς ζωντανῶν καὶ νεκρῶν. Γι’ αὐτὸ ἐμφάνισε τὸν Μωυσῆ καὶ τὸν Ἠλία, γιὰ νὰ παρουσιάσει τὰ δείγματα τῶν ἀρχαίων προσώπων.

Διαβάστε περισσότερα: Λόγος στὴν Θεία Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου

Ὁ φυσικὸς θάνατος, ὁ ὁποῖος ἐπῆλθε στὴν πρωτόπλαστη φύση, δὲν ἦταν κάτι θελημένο ἀπὸ τὸν Θεό. Κάτι τέτοιο, θὰ ἦταν ἀνάξιο τῆς σοφίας καὶ τῆς δύναμης τοῦ δημιουργοῦ, νὰ πλάσει δηλαδὴ ὄντα ποὺ νὰ εἶχαν μέσα τους τὸν σπόρο τῆς διάλυσης καὶ τῆς φθορᾶς. Θὰ ἔμοιαζε μὲ ἀρχιτέκτονα, ποὺ κατασκεύασε οἰκοδόμημα ἑτοιμόρροπο καὶ σαθρό, τὸ ὁποῖο στὴν πρώτη ἀντιξοότητα θὰ σωριαζόταν σὲ ἐρείπια.

Ὁ θάνατος ἑπομένως δὲν ἦταν ἐνταγμένος στὸ δημιουργικὸ σχέδιο τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἄνθρωπος εἶχε τὴ δυνατότητα νὰ μὴν ἀποθάνει (posse non mori). Αὐτὸ θὰ συνέβαινε στὸ μέτρο ποὺ αὐτὸς θὰ τηροῦσε τὴ σωστὴ σχέση του πρὸς τὸν Θεό, δηλαδὴ μὲ ἀφοσίωση καὶ ἀγάπη θὰ στρεφόταν πρὸς τὸ ἀγαθό, μένοντας πιστὸς στὴν τήρηση τοῦ θελήματος καὶ τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἀφθαρσία καὶ ἡ ἀθανασία θὰ χορηγοῦνταν τότε σὰν δῶρο στὴν παγιωμένη στὸ ἀγαθὸ καὶ τὸν νόμο τοῦ Θεοῦ ἀνθρώπινη φύση. Αὐτὸ, ὅμως, δυστυχῶς δὲν συνέβη. Ὁ ἄνθρωπος δὲν παρέμεινε πιστὸς στὸν ἄφθαρτο λόγο τῆς φύσης του, δὲν τήρησε τὸ θέλημα τοῦ Δημιουργοῦ του καὶ μὲ αὐτὸ ἔχασε τὴ δυνατότητα νὰ μείνει ἄφθαρτος καὶ ἀθάνατος. Ὁ Θεὸς τιμώρησε τὸν παραβάτη. Ὁ θάνατος ἦταν ἡ μοιραία καὶ ὀδυνηρὴ συνέπεια τῆς πρώτης ἁμαρτίας. Ὁ Θεὸς χάλασε τὴν ἀτίθαση φύση, διέλυσε τὸν σύνδεσμο ψυχῆς καὶ σώματος καὶ παρέδωσε τὸ ὑλικὸ τῆς ψυχῆς περίβλημα στὴ φθορὰ καὶ τὴ διάλυση. Ἔτσι ἀνέκοψε τὴ νομὴ τῆς ἁμαρτίας διαλύοντας τὸ σκεῦος, γιὰ νὰ μὴ μείνει τὸ κακὸ ἀθάνατο ἐπὶ τῆς γῆς. Ὁ νεκρὸς δὲν ἔχει τὴ δυνατότητα νὰ κάνει τὸ κακὸ καὶ τὴν ἁμαρτία.

Διαβάστε περισσότερα: Ἡ ἔννοια τοῦ θανάτου καὶ ἡ ἀθανασία τῆς ψυχῆς