Ἰανουάριος 2024
Ὁ ἄνθρωπος τῆς σαρκικῆς γνώσης, δηλαδὴ ποὺ δὲν πιστεύει στὸν Θεὸ καὶ στὰ μυστήριά Του, ἀλλὰ θαρρεῖ πὼς μὲ τὸ μυαλό του τὰ γνωρίζει ὅλα, καὶ πὼς ἡ ἀλήθεια εἶναι αὐτὸ μοναχὰ ποὺ καταλαβαίνει μὲ τὴν γνώση του, αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος ἔρχεται ὥρα ποὺ πέφτει στὴν ἀπελπισία καὶ ἐξουθενώνεται ὁλότελα, κι ἂς φαινότανε πρὶν πὼς εἶναι ἄφοβος καὶ παλληκάρι καὶ ἱκανὸς νὰ ὑποφέρει κάθε δυστυχία καὶ κακοπάθηση, ὅπως ἤτανε οἱ λεγόμενοι στωϊκοὶ φιλόσοφοι.
Ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος, ποτισμένος μὲ τὴ στωϊκὴ φιλοσοφία, ἤτανε ὁ Ρωμαῖος στρατηγὸς Βροῦτος, αὐστηρὸς στὴ ζωή του, ἀσκητὴς στὶς ἐπιθυμίες του, γενναῖος, ὑπέρμαχος τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς δικαιοσύνης, ποὺ γι’ αὐτὲς σκότωσε καὶ τὸν εὐεργέτη του τὸν Καίσαρα.
Ὥστόσο, σὰν νικήθηκε στοὺς Φιλίππους, πολεμῶντας μαζὶ μὲ τὸν Κάσσιο καταπάνω στὴν τυραννία ποὺ τὴν ὑποστηρίζανε οἱ ἀντίμαχοί του ὁ Ὀκτάβιος κι ὁ Ἀντώνιος, ἔπεσε σὲ μαύρη ἀπελπισία, κι ἀποφασίζοντας ν’ αὐτοκτονήσει, εἶπε τοῦτα τὰ λυπητερὰ λόγια: «Ὢ τλῆμον ἀρετή, λόγος ἄρ’ ἦσθα, ἐγὼ δὲ σε ἔργῳ ἤσκουν!». Ὢ κακομοίρα ἀρετή, ὥστε ἤσουνα ἕνας κούφιος λόγος, κι ἐγὼ σὲ ἔκανα μὲ ἔργα, κακοπαθῶντας τὸ κορμί μου, μὴν κυττάζοντας τὸ προσωπικὸ συμφέρο μου, μῆτε κἂν τὰ αἰσθήματα τῆς καρδιᾶς μου. Μὰ ὅπως φάνηκε, ἐσὺ ἤσουνα ἁπλῶς λόγια καὶ σκλάβα τῆς τύχης.
Διαβάστε περισσότερα: Ὁ παλαιὸς καὶ ὁ νέος ἄνθρωπος. Ὁ θάνατος καὶ ἡ ἀθανασία
Παράξενο καὶ παράδοξο μυστήριο. Μὴ ζητᾶς νὰ μάθεις πῶς ἔγινε αὐτό. Γιατί ἐκεῖ ὅπου ἐκδηλώνεται ἡ θέληση τοῦ Θεοῦ, νικῶνται οἱ φυσικοὶ νόμοι. Θέλησε, λοιπόν, ὁ Θεός, μπόρεσε, κατέβηκε ἀπὸ τοὺς οὐρανοὺς καὶ ἔσωσε τὸν ἄνθρωπο, γιατί τὰ πάντα ὑπακούουν στὸ Θεό. Σήμερα γεννιέται ὁ Αἰώνιος καὶ γίνεται ἐκεῖνο ποὺ δὲν ἦταν. Ἐνῶ δηλαδή ἦταν Θεὸς γίνεται ἄνθρωπος, χωρὶς νὰ παύσει νὰ εἶναι Θεός. Δὲν ἔχασε δηλαδὴ τὶς θεϊκές του ἱκανότητες γιὰ νὰ γίνει ἄνθρωπος, οὔτε πάλι ἄλλαξε καὶ ἀπὸ ἄνθρωπος ἔγινε Θεός. Ἀλλά, ἐνῶ ἦταν Θεὸς Λόγος, χωρὶς νὰ πάθει τίποτε, προσέλαβε τὴν ἀνθρώπινη σάρκα, καὶ ἡ Θεία Φύση παρέμεινε ἀμετάβλητη.
Τὰ Χριστούγεννα θὰ πρέπει νὰ τὰ δοῦμε σὲ ἄμεση συνάφεια μὲ τὴ δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὴν πτώση του. Ὁ ἄνθρωπος πλάσθηκε μὲ ἄπειρη ἀγάπη ἀπὸ
τὸν Θεὸ κατ’ εἰκόνα Του. Ὁ Θεὸς βάζει στὸν ἄνθρωπο ἕνα ἀγώνισμα ἐγκρατείας καὶ ὑπακοῆς. Ὁ ἄνθρωπος ἀποτυγχάνει. Καὶ χάνει τὴν παραδείσια χαρά. Μὲ τὴν πτώση ὁ ἄνθρωπος ἀπογυμνώνεται, δηλαδὴ χάνει τὴ θεϊκὴ στολή, τὴ θεϊκὴ προστασία, τὴ θεϊκὴ κάλυψη. Μὰ ὁ Θεὸς τὸν ἀγαπᾶ, τὸν ἀγαπᾶ μὲ μανία, τὸν καταδιώκει.
Ἀπεργάζεται νέο σχέδιο σωτηρίας. Ὁ Ἀδὰμ δὲν μπόρεσε νὰ γίνει Θεός. Ἀλλά, ὁ Θεὸς μπορεῖ νὰ γίνει ἄνθρωπος. Καὶ γίνεται. Μπαίνει μέσα στὸν χρόνο καὶ στὸν
χῶρο μὲ σάρκα, μὲ ἀνθρώπινη ὑπόσταση, ζεῖ ὅπως ἐμεῖς, χωρὶς μόνον τὶς ἁμαρτίες, καὶ μᾶς καλεῖ νὰ Τὸν ἀναγνωρίσουμε, νὰ Τὸν δεχτοῦμε, νὰ Τὸν
ἀγαπήσουμε, νὰ Τὸν ἀκολουθήσουμε, νὰ γίνουμε ἕνα μαζί Του γιὰ νὰ θεωθοῦμε. Ἡ συγκατάβαση τοῦ Θεοῦ δὲν εἶναι μετάβασις ἐκ τοῦ οὐρανοῦ στὴ γῆ.
Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ἀγενεαλόγητος κατὰ τὴν θεότητα. Ἀνεκδιήγητη εἶναι ἡ γενεὰ τοῦ Χριστοῦ κατὰ τὴν θεότητα, γράφει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς. Εἶναι δυνατὸν νὰ γενεαλογηθεῖ ὁ Θεός, ἀφοῦ δὲν ἔχει ἀρχὴ καὶ τέλος; «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεὸν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος».
Προγενέστερους ἀπ’ αὐτὸν δὲν εἶχε ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ ἔχει μαζὶ μὲ τὸν Πατέρα Του ὄνομα τὸ «ὑπὲρ πᾶν ὄνομα καὶ πάντα λόγον».
Δὲν μπορεῖ ἡ λογικὴ τοῦ ἀνθρώπου νὰ συλλάβει τὴν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ. Γενεαλογεῖται ὁ Χριστὸς κατὰ τὸ ἀνθρώπινο. Ἀφοῦ καταδέχθηκε νὰ γεννηθεῖ ἄνθρωπος καὶ νὰ προσλάβει τὴν ἀνθρώπινη φύση γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου, τότε μποροῦμε νὰ περιγράψουμε τὴν ἀνθρώπινη γενεά Του.
Διαβάζοντας τὸ γενεαλογικὸ δένρο τοῦ Χριστοῦ βλέπουμε καὶ καλοὺς προγόνους καὶ κακούς.
Ὁ Ἅγιος Γέρων Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης γεννήθηκε στίς 7 Φεβρουαρίου τοῦ 1906 στὸ χωρίον Ἅγιος Ἰωάννης Εὐβοίας ἀπὸ εὐσεβεῖς καὶ φιλοθέους γονεῖς, Λεωνίδα καὶ Ἐλένη Μπαϊρακτάρη.
Σὲ ἡλικία μικροτέρα τῶν 15 χρόνων πηγαίνει εἰς τὰ Καυσοκαλύβια τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Τὸ 1926 χειροτονεῖται ἱερέας ἀπὸ τὸν Ἀρχιεπίσκοπο Σινᾶ, Πορφύριο τὸν Γ΄.
Τὸ 1940 ἀναλαμβάνει ἐφημέριος στὸν Ἅγιο Γεράσιμο Πολυκλινικῆς Ἀθηνῶν, στὴν ἔρημο τῆς Ὁμόνοιας.
Ἀπὸ τὸ 1955 - 1990 ἀποσύρεται ἀρχικὰ στὰ Καλλίσια καὶ ἐν συνεχείᾳ στὸ Μήλεσι, ὅπου ἱδρύει τὸ Ἡσυχαστήριον τῆς Μεταμορφώσεως.
Τὸ 1991 ἐπιστρέφει στὴν Μετάνοιά του, Ἅγιο Γεώργιο στὰ Καυσοκαλύβια, ὅπου στὶς 2 Δεκεμβρίου 1991 ἀνεπαύθη ἐν Κυρίῳ καὶ τὸ 2013 ἔγινε ἡ ἁγιοκατάταξή του.
Ἀκόμη καὶ ἂν κάποιος δὲν εἶχε γνωρίσει προσωπικὰ τὸν Ἅγιο Πορφύριο, ἀλλὰ διάβαζε ἔστω καὶ λίγα ἀπ᾿ ὅσα γράφτηκαν γι᾿ αὐτὸν, δὲν θὰ δυσκολευόταν νὰ συμπεράνει πὼς ὁ Γέροντας ὑπῆρξε πνευματικὸς ἄνθρωπος πατερικῶν προδιαγραφῶν καὶ πὼς ἡ διδασκαλία του χειραγωγεῖ μὲ ἀσφάλεια σηματωροῦ στὴ γνήσια πνευματικὴ ζωή.
Ὅ,τι ἀκολουθεῖ εἶναι κάποιες ἁπλὲς νύξεις καὶ ἐπισημάνσεις γιὰ τὸ θέμα.
Διαβάστε περισσότερα: Ἡ πνευματική ζωή κατά τὸν Ἅγιο Γέροντα Πορφύριο
Ὁ ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος ἀνέπτυξε ἰδιαίτερα τὴν συμβολὴ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου στὴν σωτηρία τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, στοὺς δύο πρώτους μεγάλους Ἠθικούς του Λόγους, ποὺ εἶναι ἀφιερωμένοι κυρίως στὸ ἔργο τοῦ Θεοῦ μέσα στὴν ἱστορία τοῦ ἀνθρώπινου γένους, στηριζόμενος στὴν παλαιὰ παραδοσιακὴ ἄποψη τῶν δύο Ἀδάμ.
«Καθάπερ οὖν ἐν τῇ πλάσει πάλαι τῆς προμήτορος Εὔας τὴν τὸν Ἀδὰμ πλευρὰν ἐψυχωμένην ἔλαβεν ὁ Θεός καὶ εἰς γυναῖκα ταύτην ἀνοικοδόμησε καὶ εἰς ψυχὴν ζῶσαν τελείαν πεποίηκε, καὶ τὸν αὐτὸν δὴ τρόπον καὶ ἐκ τῆς ἁγίας Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας ἐψυχωμένην σάρκα λαβὼν ἐκ τοῦ φυράματος τῆς φύσεως ἡμῶν, ἤτοι ἐκ τῆς ψυχῆς ὁμοῦ καὶ τοῦ σώματος, ὁ πλαστουργὸς καὶ κτίστης Θεός, ἥνωσε τῇ ἑαυτοῦ ἀκαταλήπτῳ καὶ ἀπροσίτῳ θεότητι, μᾶλλον δὲ τῇ ἡμετέρῳ οὐσίᾳ ὅλην τῆς θεότητας αὐτοῦ τὴν ὑπόστασιν ἑνώσας οὐσιωδῶς, ἀμίκτως ἐγένετο τέλειος Θεάνθρωπος».
Ὁ ἅγιος Συμεὼν ἀποκαλεῖ τὴν Παρθένο Μαρία νύμφη τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ καὶ ἀμόλυντη καὶ ἁγία σὲ σχέση μὲ τοὺς ἀνθρώπους, ἐνῶ συγχρόνως σὲ σχέση μὲ τὸν Θεὸ καὶ ἡ Παναγία παραμένει ἄνθρωπος:
«Ταύτην ἠγάγετο, συγκρίνων αὐτὴν, ὡς μὲν πρὸς τὸν ἑαυτῆς νυμφίον καὶ τὸν ἐκείνου Πατέρα, ὡς ἄνθρωπον, ὡς δὲ πρὸς ἡμᾶς, ἁγίαν καὶ ὑπεραγίαν καὶ ὑπὲρ ἅπαντας ἀνθρώπους πασῶν τῶν γενεῶν καθαρωτάτην καὶ ἄχραντον».
Διαβάστε περισσότερα: Ἡ συμβολὴ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου στὴν σωτηρία τοῦ ἀνθρωπίνου γένους
(Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος)
Ἡ προσευχὴ εἶναι μεγάλο ἀγαθό, ἂν γίνεται καὶ μὲ λογισμὸ ἀγαθό· ἂν εὐχαριστοῦμε τὸ Θεὸ ὄχι μόνο ὅταν μᾶς δινεῖ, ἀλλὰ καὶ ὅταν δὲν μᾶς δίνει ὅ,τι Τοῦ ζητάμε, ἀφοῦ καὶ τὰ δύο τὰ κάνει γιὰ τὴν ὠφέλειά μας.
Ἔτσι, καὶ ὅταν δὲν παίρνουμε, οὐσιαστικὰ παίρνουμε μὲ τὸ νὰ μὴν πάρουμε ὅ,τι δὲν μᾶς συμφέρει. Ὑπάρχουν, βλέπετε, περιπτώσεις ποὺ ἡ μὴ ἰκανοποίηση τοῦ αἰτήματός μας εἶναι πιὸ ὠφελίμη. Καὶ τότε ὅ,τι θεωροῦμε σὰν ἀποτυχία εἶναι ἐπιτυχία.
Ἂς μὴ στεναχωριόμαστε, λοιπόν, ὅταν ὁ Θεὸς ἀργεῖ νὰ εἰσακούσει τὴν προσευχή μας. Ἂς μὴ χάνουμε τὴν ὑπομονή μας. Μήπως, καὶ πρὶν ζητήσουμε κάτι, δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς τὸ δώσει ὁ Πανάγαθος; Μπορεῖ, φυσικά, ἀλλὰ περιμένει ἀπὸ μᾶς κάποιαν ἀφορμή, ὥστε νὰ μᾶς βοηθήσει δίκαια. Γι’ αὐτὸ ἂς Τοῦ δίνουμε τὴν ἀφορμὴ μὲ τὴν προσευχὴ καὶ ἂς περιμένουμε μὲ πιστή, μὲ ἐλπίδα, μὲ ἐμπιστοσύνη στὴν πανσοφία καὶ στὴ φιλανθρωπία Του. Μᾶς ἔδωσε ὅ,τι ζητήσαμε; Ἂς Τὸν εὐχαριστοῦμε. Δὲν μᾶς ἔδωσε; Καὶ πάλι ἂς Τὸν εὐχαριστοῦμε, γιατὶ δὲν γνωρίζουμε, ὅπως γνωρίζει Ἐκεῖνος, τί εἶναι καλὸ γιὰ μᾶς.
Ἂς ἔχουμε ἄκομα ὑπόψη μας, πὼς ὁ Θεὸς συχνὰ δὲν ἀρνεῖται, ἀλλὰ μόνο ἀναβάλλει τὴν ἰκανοποίηση κάποιου αἰτήματός μας. Καὶ γιατὶ ἀναβάλλει; Ἐπειδή, χρησιμοποιῶντας ὡς μέσο τὴ δική μας ἐπιμονὴ στὸ αἴτημα, θέλει νὰ μᾶς ἑλκύσει καὶ νὰ μᾶς κρατήσει κοντά Του. Κι ἔνας φιλόστοργος πατέρας, ἄλλωστε, ὅταν τοῦ ζητάει κάτι τὸ παιδί του, πολλὲς φορὲς ἀρνεῖται νὰ τοῦ τὸ δώσει, ὄχι γιατὶ δὲν θέλει, ἀλλὰ γιατὶ μ’ αὐτὸν τὸν τρόπο τὸ παιδὶ μένει κοντά του.
Διαβάστε περισσότερα: Πρὶν λάβεις, νὰ ζητᾶς καὶ ἀφοῦ λάβεις, νὰ εὐχαριστεῖς
Κατὰ τὸν Ἅγιο Ἰσαὰκ τὸν Σῦρο, ὁ Θεὸς δὲν θέλει γιὰ τὴν ἄλλη ζωὴ «βόδια», ἄμυαλους, ἀπείραστους, ἀσόφους, ἀλλὰ σοφούς· ὄχι σοφοὺς κατὰ τὴν κοσμικὴ ἔννοια, ἀλλὰ σοφοὺς στὸν πόλεμο κατὰ τοῦ δαίμονος, κατὰ τοῦ κόσμου καὶ κατὰ τοῦ ἑαυτοῦ των. Ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ γίνη ἀγωνιστὴς πάνω σ’ αὐτὸν τὸν πόλεμο τὸν περίπλοκο, γιὰ νὰ γίνεται σοφὸς καὶ πτυχιοῦχος τῆς κατὰ Θεὸν σοφίας, μὲ τὸ νὰ μαθαίνει τὴν τέχνη τῶν τεχνῶν καὶ τὴν ἐπιστήμη τῶν ἐπιστημῶν. Ἔτσι, ἀνεβαίνει καὶ γίνεται πραγματικὰ κληρονόμος τῆς αἰωνίου ἀφθάρτου Βασιλείας.
Ὁ καλὸς Θεός, γιὰ νὰ φθάσουμε στὸν Θρόνο τῆς Χάριτος, σὰν καλὸς Πατέρας, γιὰ νὰ δώσει τὴν πραγματικὴ υἱοθεσία στὸ παιδί Του καὶ νὰ γίνουμε κληρονόμοι Θεοῦ καὶ συγκληρονόμοι Χριστοῦ, θὰ μᾶς περάσει ἀπὸ τὸ καμίνι τῆς σκληρᾶς δοκιμῆς. Ἄλλος ἔτσι, ἄλλος ἀλλοιῶς, ὅλοι θὰ περάσουμε ἀπὸ δοκιμασία, ἀνάλογα μὲ τὴν κρίση τοῦ Θεοῦ.
Βλέπουμε, καὶ κατὰ τὰ χρόνια τῶν Πατέρων, ἁπλοὺς ἀνθρώπους, ποὺ δὲν ἔβγαζαν πανεπιστήμια καὶ σχολές· π.χ. ὁ Μέγας Ἀντώνιος, ποὺ δὲν ἤξερε νὰ διαβάσει, ἦταν ὁ ταλαντοῦχος καὶ πτυχιοῦχος τῶν «πνευματικῶν» καὶ πῆρε τὴν πρώτη θέση μεταξὺ τῶν ἀσκητῶν, γιατὶ ἔγινε κατὰ Θεὸν σοφός.
Γιὰ νὰ γίνουμε, λοιπόν, πτυχιοῦχοι τοῦ Θεοῦ, πρέπει νὰ δώσουμε ποικίλες μάχες, νὰ πάρουμε πολλὰ μαθήματα. Ὅπως τὰ παιδιὰ στὸ σχολεῖο ἔχουν πολλὰ μαθήματα, μαθηματικά, χημεία, φυσικὴ κ.ἄ., καὶ σὲ ὅλα πρέπει νὰ δώσουν τὴν μάχη τῶν ἐξετάσεων, γιὰ νὰ περάσουν, ἔτσι κι ἐμεῖς δίνουμε ἐξετάσεις ὁ καθένας μας εἰς τὸ πῶς θὰ πάρει τὸ πτυχίο καὶ τὸν καλό βαθμό.
Ἀπολυτίκιον
Τῶν Ὀρθοδόξων προστάτην καὶ ἐν σώματι ἄγγελον, καὶ θαυματουργὸν θεοφόρον νεοφανέντα ἡμῖν, ἐπαινέσωμεν πιστοὶ θεῖον Γεράσιμον· ὅτι ἀξίως παρὰ Θεοῦ ἀπείληφεν, ἰαμάτων τὴν ἀέναον χάριν· ῥώννυσι τοὺς νοσοῦντας, δαιμονῶντας ἰᾶται· διὸ καὶ τοῖς τιμῶσιν αὐτόν, βρύει ἰάματα.
Ο Ναός μας πανηγυρίζει στις 20 Ὀκτωβρίου